از مسايلي که درباره زندگي امام زمان (عليه السلام)، مورد بحث گفت و گوست، مکان و محل سکونت ايشان است. آيا آن حضرت، در مکان خاصّي سکونت دارد، يا نه؟ اگر در مکان ويژه اي است که مکان کجاست؟

اگر مسکن خاصي ندارد، پس چگونه زندگي مي کند و شناخته نمي شود؟ روايات و اخباري که در اين زمينه است گوناگون و گاه، مخالف يکديگرند. پيش از بررسي اين احاديث، يادآوري يک نکته ضروري است: آيا منظور از غيبتِ حضرت حجت (عليه السلام)، غيبت شخصي است، يا غيبت عنواني؟

به عبارت ديگر، آيا آن حضرت، به گونه اي زندگي مي کند که هيچ گاه با مردم در تماس نيست و امکان ندارد کسي مکان ايشان را پيدا کند؟ يا اين که آن حضرت با مردم در حشر و نشر است، با آنان زندگي مي کند و معاشرت دارد، لکن به گونه ناشناس.

او، مردم را مي شناسد، ولي مردم ايشان را نمي شناسند. در عين حال، مکاني را براي سکونت برگزيده است. بحث از مکان و مسکن آن حضرت، در هر دو فرض قابل بررسي است. رواياتي که در اين زمينه وجود دارد چند دسته اند: